Waartoe verplicht de Woo?
Het recht op informatie
De Wet open overheid (Woo) regelt het recht op informatie over alles wat de overheid doet. De Woo is bedoeld om de overheid nog transparanter te maken. De Woo kent kortgezegd drie plichten:
- Actieve openbaarmakingsplicht: het uit eigen beweging openbaar maken van bepaalde overheidsinformatie;
- Passieve openbaarmakingsplicht: het op verzoek openbaar maken van gevraagde overheidsinformatie;
- Informatiehuishoudingsplicht: het duurzaam toegankelijk maken van overheidsinformatie.
.
Actieve openbaarmaking
Een belangrijke verandering is de plicht van actieve openbaarmaking. Actieve openbaarmaking is het uit eigen beweging openbaar en toegankelijk maken van informatie, zonder dat hier een verzoek om informatie aan voorafgaat. De Woo verplicht een groot aantal overheidsorganisaties om publieke informatie actief openbaar te maken.
Welke informatie moet actief openbaar gemaakt worden?
In de Woo zijn 17 categorieën van informatie aangewezen die bestuursorganen op termijn actief openbaar moeten maken:
- Wet- en regelgeving;
- Overige besluiten van algemene strekking;
- Ontwerpen van wetten, voorschriften en besluiten waarover extern advies is aangevraagd;
- Inzicht in de organisatie en werkwijze, waaronder de taken en bevoegdheden van de organisatieonderdelen;
- Bereikbaarheid van het bestuursorgaan en zijn organisatieonderdelen en de wijze waarop een verzoek om informatie kan worden ingediend;
- Kamerstukken (ingekomen stukken bedoeld voor behandeling in de Tweede Kamer);
- Vergaderstukken en verslagen van de Kamers en de verenigde vergadering der Staten-Generaal en hun commissies;
- Vergaderstukken en verslagen van provinciale staten, gemeenteraden en algemene besturen van waterschappen;
- Agenda’s en besluitenlijsten van de vergaderingen van de ministerraad, gedeputeerde staten, colleges van burgemeester en wethouders en dagelijkse besturen van waterschappen;
- Adviezen;
- Convenanten;
- Jaarplannen en –verslagen;
- Verplichtingen tot verstrekking van subsidies, anders dan met een beschikking;
- Informatieverzoeken en verstrekte informatie;
- Ambtelijk of extern opgestelde onderzoeksrapporten;
- Beschikkingen;
- Schriftelijke oordelen in klachtprocedures.
Diverse stukken die hieronder vallen worden nu ook al openbaar gemaakt, zoals wetten. Ook worden bestuursorganen aangespoord om naast die 17 categorieën, uit eigen beweging zoveel mogelijk andere informatie ook openbaar te maken.
Passieve openbaarmaking
Er zijn ook veranderingen met betrekking tot de passieve openbaarmaking. Informatieverzoeken (voorheen Wob-verzoeken) worden nu Woo-verzoeken genoemd. De termijn voor het afhandelen van een Woo-verzoek blijft vier weken, maar kan met maximaal twee weken worden verlengd als het een groot of complex verzoek is (in plaats van de vier weken bij de Wob). Bovendien kunnen nu meer publieke organisaties een Woo-verzoek ontvangen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Eerste en Tweede Kamer, de Raad voor de Rechtspraak, de Raad van State en de Nationale ombudsman.
Alle overheidsorganisaties wijzen ook een contactpersoon Woo aan. Deze persoon helpt bij het beantwoorden van vragen van burgers en journalisten over de beschikbaarheid van publieke informatie.
Openbaar maken
Oorspronkelijk was het de intentie dat organisaties hun informatie konden publiceren op een centraal platform open overheidsinformatie (PLOOI). Daar is echter door Minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) op teruggekomen. De minister adviseert bestuursorganen door te gaan (of te starten) met het openbaar maken van overheidsdocumenten op bijvoorbeeld een eigen of gezamenlijke website.
Bestuursorganen die informatie openbaar maken via een eigen publicatiekanaal op internet kunnen vanaf 19 juni 2023 aansluiten op de Woo-index.
Informatiehuishoudingsplicht
De informatiehuishouding is de basis voor een goede informatievoorziening. Onze overheidsinformatie moet duurzaam toegankelijk, vindbaar, juist, volledig en betrouwbaar zijn. Als de informatiehuishouding op orde is, maakt dit het makkelijker om informatie openbaar te maken.
Wat is de verplichting voor de informatiehuishouding?
Bestuursorganen moeten maatregelen treffen om informatie goed te beheren en bewaren. Het is de verantwoordelijkheid van de ministers van BZK en OCW om een meerjarenplan naar het parlement te sturen over de manier waarop digitale overheidsinformatie duurzaam toegankelijk wordt gemaakt. Dat plan heeft betrekking op alle bestuursorganen die onder de wet vallen.
Lees meer hierover op Rijksprogramma voor Duurzaam Digitale Informatiehuishouding.